Yerba mate - co to yerba, właściwości i rodzaje, jak pić yerbę

Co to jest yerba mate?

Yerba mate, co to? Drobno cięte liście ostrokrzewu paragwajskiego. Napar yerba mate słynie z wyjątkowego smaku i właściwości pobudzających. Ostrokrzew paragwajski (Ilex paraguariensis A.St.-Hil.) to ziele, wiecznie zielone drzewo, rosnące na niewielkim obszarze Ameryki Południowej. Jego niezwykłe właściwości to przede wszystkim działanie orzeźwiające i zmniejszający zmęczenie, pobudzający zastrzyk energii. Wypróbuj napar z liści wiecznie zielonego drzewa, uprawianego od stuleci w Ameryce Południowej. Sklep Yerba Mate ma w ofercie wszystkie rodzaje suszu yerby.

Yerba mate, herba mate, mate jest ważnym elementem kultury argentyńskiej, paragwajskiej, brazylijskiej i urugwajskiej. Tradycyjnie ziele podaje się w kubku, zwanym matero i pije przez metalową lub drewnianą słomkę, zwaną bombilla. Unikalne właściwości yerba mate, odkryte przez Indian plemienia Guarani, cieszą się od wieków popularnością w krajach Ameryki Południowej oraz Bliskiego Wschodu - Syrii i Libanie, a jej walory stały się w ostatnich latach bardzo popularne również w Europie, w tym także w Polsce. Ziele yerba mate zawiera polifenole - silne przeciwutleniacze. Jest również bogate w minerały takie jak cynk, magnez, mangan, żelazo i potas. Ponadto, naturalna zawartość kofeiny w yerba mate, zapewnia długotrwały zastrzyk energii, bez nieprzyjemnego efektu szybkiego jej spadku, który występują w innych napojach kofeinowych, takich jak kawa.

• Ostrokrzew paragwajski (Ilex paraguariensis)

  Yerba mate, ostrokrzew paragwajski (łac. Ilex paraguariensis), występuje tylko w Ameryce Południowej, zwany jest: yerba mate, erva mate, chimarrão, indiańskie caá mati, caá mate. Wszystkie te określenia oznaczają: "ziele w tykwie". Jak potwierdza Wikipedia nazwa yerba mate to - yerba, która pochodzi od przekształconego łacińskiego słowa herba - ziele, a mate z języka keczua mati - "tykwa - naczynie do picia". Spotyka się też określenia: zielone złoto, jak nazywali ją Indianie plemienia Guarani, herbata misyjna, ziele Świętego Bartłomieja, herbata jezuitów.

• Yerba mate jak kawa?

  Susz yerba mate, podobnie jak kawa, zawiera kofeinę. W zależności, od sposobu przygotowania, może zawierać jej więcej niż kawa. Kofeina w połączeniu z występującymi naturalnie w ostrokrzewie paragwajskim teobrominą i teofiliną powoduje, iż herbata yerba mate jest w działaniu podobna do kawy, ale ma lepsze właściwości pobudzające.

• Jak smakuje yerba?

  To jak smakuje yerba mate, odbiega od tego, co znamy jako smak herbaty lub ziół. To ziele, wiecznie zielone drzewo ma odmiany bardzo delikatne, jak i mocniejsze, gorzkie. Jak smakuje yerba mate w połączeniu z owocami lub ziołami? Smak yerby może być jeszcze bardziej zaskakujący, a różnorodność mieszanek gwarantuje, że każdy znajdzie coś dla siebie.

Yerba mate na początek

Odpowiednia będzie delikatna yerba, lekko słodka np. z owocami, marek Yerba Mate Green Tutti Frutti lub Curupira Mango Huerto i warto zacząć od wsypania do naczynka 1/4 objętości, lub tylko kilku łyżek suszu yerby i zwiększać aż do 3/4 objętości. Marki te słyną z jakości, nie zawierają sztucznych aromatów oraz pozostałości po przemysłowym pakowaniu takich jak: orzechy, soja, zboża.

Sklep yerba mate ma w ofercie około 200 smaków yerby, które preferują Klienci. Zacznij z nami przygodę już dziś, nawet na zimowym spacerze! (zobacz wideo - zimowy spacer z yerba mate).

• Herbata yerba mate w saszetkach

  Saszetki są bardzo dobrym wyborem dla początkujących, a także, kiedy chcemy napić się yerby na szybko lub poza domem. W Argentynie w środkach transportu publicznego serwowana jest ekspresowa herbata yerba mate w saszetkach, zamiast kawy.

• Zestaw startowy

  Najchętniej wybierane są tak zwane zestawy startowe, zawierające wszystko, co potrzebne. W składzie takiego zestawu znajduje się naczynie, stalowa bombilla oraz kilka różnych smaków suszu yerby. Dobrze jest na początek spróbować najbardziej klasyczną (Paragwaj lub Argentyna), a później odkrywać kolejne warianty. Sklep internetowy proponuje najlepsze zestawy yerba mate, można wybrać zestaw startowy dla singla, dla dwojga, zestawy powiększone z akcesoriami, ekonomiczne, wielopaki dla oszczędnych oraz zestawy prezentowe. Dla chcących poznać jak najwięcej różnych smaków yerby zestawy z próbkami 50g.

Rodzaje yerba mate

• Yerba z Argentyny

  Ziele to cechuje się klasycznym smakiem, zawiera większe liście mate, małą ilość pyłu, goryczkowy smak, ale łagodny aromat. To yerba polecana osobom chcącym dopiero zacząć przygodę, ze względu na umiarkowaną goryczkę i mniej dymnego posmaku.

• Herbata paragwajska

  Paragwajska yerba mate odznacza się wędzonym i dymnym zapachem, z nutami ogniska. To herbata paragwajska mocna w działaniu ma wyraziście dymny i goryczkowy smak naparu, susz zawiera nie tylko drobno cięte listki, ale i pył, a także patyczki, ma dużą moc pobudzającą.

• Erva mate z Brazylii

  Ziele charakteryzuje się jaskrawo zielonym kolorem, najczęściej zmielonych liści yerby. Czasem listki są duże, a czasem jest zmielona jak "zielona mąka" - chimarrão, to typ świeżego suszu w formie proszku. Nie jest długo magazynowana, ma bardzo świeży, słomkowy smak, ma najwięcej kofeiny i najbardziej trawiasty, roślinny smak. W Brazylii dominuje ziele yerba mate suszona gorącym powietrzem.

• Erva z Urugwaju

  Choć kraj ten nie ma własnych plantacji i yerbę dla Urugwaju sprowadzana się z południa Brazylii, to w przeliczeniu na mieszkańca pije się tam najwięcej yerby. Urugwajczycy preferują bardzo drobno cięte liście mate, magazynowane do 6 miesięcy. To rodzaje yerba mate zupełnie zmielone na pył, bez patyczków, pełne suszu zmielonych liści ostrokrzewu paragwajskiego. Są one bardzo mocne, a w smaku słodkawo-gorzkie, trawiaste i zielonkawe.

• Co to jest mate green?

  To yerba mate pochodząca z Brazylii, ziele składa się głównie z delikatnych liści ostrokrzewu paragwajskiego, górnej partii krzewu, raczej bez pyłu i zawiera tylko około 5% drobnych łodyżek. Yerbę suszy się wyłącznie gorącym powietrzem.

• Co znaczy elaborada?

  Standardowo jest to nazwa yerba mate zawierającej około 65% listków, chyba że mówimy o elaborada sin palo, wtedy yerbowy susz może zawierać najwyżej 10% łodyżek. Elaborada może zawierać także dodatki smakowe.

• Co oznacza despalada?

  To susz yerba mate, na który składają się same listki. W smaku jest dość łagodna, ale uważa się, że ma największe właściwości pobudzające. W praktyce standardowo 90% suszu stanowią same listki bez pyłu.

• Co oznacza suave? To nazwa rodzaju suszu yerba mate łagodnego w smaku, mającego słabsze właściwości pobudzające, złożonego z większych listków i patyczków, zawierającego mniej kofeiny.
• Co znaczy Tipo P.U.1? To symbol rodzaju suszu yerba mate, zawierającego maksymalnie 1% większych gałązek, gdzie yerbę drobno zmielono, a odbiorcą jest głównie Urugwaj.
• Co to jest seleccion especial? Rodzaj suszu yerba mate przygotowany ze specjalną starannością: o jakość liści ostrokrzewu paragwajskiego, o tradycyjną produkcję, a także leżakowany krócej lub dłużej, niż klasyczna yerba.
• Co oznacza sin palo? Inne określenie na susz yerby bez patyczków. W praktyce ilość łodyżek nie może przekraczać 10%.
• Co znaczy sin humo? Oznacza, że yerbę suszono bez dymu, wyłącznie gorącym powietrzem.

• Co oznacza con palo? Rodzaje yerba mate zawierające drobne łodyżki. Patyczki stanowią ok. 35% całości yerby.
• Co znaczy compuesta? To yerba mate komponowana z dodatkami jak zioła (np. la pacho, burrito, mięta, boldowiec, ale i nasze rodzime)

Przygotowanie yerba mate

Właściwe przygotowanie naparu yerba mate gwarantuje odpowiednia temperatura wody. Dlatego na początku przydatny będzie termometr herbaciany. Ponieważ, w za gorącej wodzie, yerbę "sparzymy" i smak naparu będzie bardzo gorzki. Gorąca woda sprawi, że susz szybciej się wypłucze (straci smak i moc pobudzającą). Dlatego tak ważna jest odpowiednia temperatura wody max. 80 stopni C, a najlepiej troszkę niższa.

Jak przygotować yerba mate

1. Wsypujemy yerbowy susz, w ilości do 3/4 objętości naczynia
2. Obracamy, umieszczamy bombillę w pustej przestrzeni naczynia
3. Zalewamy yerbę odrobiną wody o temp. 70-80 stopni Celsjusza
4. Czekamy chwilę, aż yerba wchłonie wodę
5. Zalewamy ziele większą ilością wody
6. Po chwili napar yerba mate jest gotowy do picia
7. Napar z ostrokrzewu paragwajskiego można zalewać kilka razy

Yerba na zimno

Paragwajczycy upodobali sobie pić yerba mate na zimno, zalewając ziele lodowatą wodą i dodając kostki lodu. W Europie jest to doskonały sposób na letnie upały, ponieważ tak przygotowana doskonale orzeźwia i gasi pragnienie.

Yerba Mate FAQ - pytania i odpowiedzi

• Nie mam bombilli! Co zrobić? Napar z ostrokrzewu paragwajskiego ma więcej fusów niż np. herbata chińska. Dodatkowo ziele nie opada na dno, dlatego tradycyjne sposoby na picie nie działają, ale można użyć zaparzacza i najlepsze do niego będzie yerba sin palo, zawierająca duże listki, yerba bez pyłu. Należy unikać miałkich marek yerba mate, oczywiście z uwzględnieniem takich jak np. paragwajska yerba mate.
• Czy legalne jest picie mate na świecie? Tak większość państw akceptuje przywóz i wywóz, yerba jest znana na świecie dłużej niż w Polsce. W większości państw jest traktowana jak herbata chińska lub kawa i nie podlega żadnym specjalnym regulacjom, widok suszu nie wywoła żadnych pytań. W krajach południa Europy jak np. Hiszpania yerbę znajdziesz w sklepach spożywczych.
• Co to jest tykwa i jak o nią dbać w kontekście picia yerba mate? To wydrążona dynia, o różnych kształtach, często zdobiona, która służy od wieków za tradycyjne naczynie do picia yerba mate. Indianie plemienia Guarani uważali ją za świętą i rytualną. Jednak wymaga ona wstępnego przygotowania (curado), czyli wyparzenia jej wnętrza ciepłą wodą wraz z suszem, a następnie po całej nocy wydrążenia łyżką miąższu owocu. Jeśli tego nie zrobimy, nada yerbie bardzo gorzkiego smaku i zadziała przeczyszczająco. Kiedy usuniemy z niej kawałki pestek i miąższu, pozostawmy tykwę do wyschnięcia, potem można cieszyć się wspaniałymi, pogłębionymi właściwościami smakowymi yerba mate. Należy pamiętać, by po każdym piciu dokładnie opłukać tykwę i zostawić je do całkowitego wyschnięcia.
• Czy można pić yerba mate, będąc w ciąży? Kluczem jest kofeina. Yerba mate zawiera kofeinę, nie zaleca się spożywania napojów ją zawierających kobietom ciężarnym oraz karmiącym.
• Która yerba mate pomaga w odchudzaniu? Najlepiej, kiedy yerba mate zawiera w składzie zioła, między innymi takie jak senes, zielona herbata, skrzyp, wtedy ma najlepsze właściwości odchudzające. Polecamy takie rodzaje jak Fitness, Silueta i Detox.
• Jakie rodzaje yerba mate najlepiej wybrać na początku? Sklep internetowy poleca 50 gramowe porcje różnych mieszanek i typów yerby, które mają różne właściwości i smaki. Dobrze jest na początek spróbować najbardziej klasyczny napar z ostrokrzewu paragwajskiego jak yerba mate argentyńskie lub paragwajskie. Do wypróbowania taka ilość suszu jest wystarczająca, a później odkrywać kolejne rodzaje yerba mate.
• Czy w Polsce można uprawiać yerba mate? Niestety, jedynym miejscem na Ziemi gdzie yerba mate rośnie, jest Ameryka Południowa, niewielki obszar między Oceanem Atlantyckim a rzeką Paraguay. Wszelkie próby adoptowania krzewu ilex paraguariensis w warunkach odmiennych od rodzimych skończyły się fiaskiem.
• Czy mogę palić susz yerba mate? Nie zaleca się palenia liści ostrokrzewu paragwajskiego. Palenie Ilex paraguariensis jest szkodliwe dla zdrowia.
• Czy należy pić yerba mate z tykwy? Napar pijemy tak, jak nam najbardziej smakuje. Zamiast tykwy można stosować gliniane lub ceramiczne kubeczki, bądź matero (kubek do yerby) wykonane z drewna Palo Santo lub Algarrobo. Jednak ze względu na walory smakowe i estetyczne, najczęściej używamy tykwy.
• Czy o tykwę trzeba jakoś specjalnie dbać? Tak, tykwa to naczynie, kubek wykonany ze zdrewniałego owocu, które trzeba przed pierwszym użytkowaniem przygotować oraz dbać później. Pierwszym krokiem jest wykonanie curado, czyli wyczyszczenie i uszczelnienie tykwy. Bardzo ważne jest również to, żeby nie zostawiać w tykwie zbyt długo mokrego suszu. Pomiędzy kolejnymi parzeniami powinno się ją opłukać i odstawić do schnięcia otworem do góry. Te wszystkie zabiegi sprawiają, że będziemy mogli dłużej cieszyć się swoim klimatycznym naczynkiem.
• Czy herbata yerba mate podnosi ciśnienie krwi? Tak, ze względu na zawartość kofeiny. Jednak efekt ten występuje najczęściej u osób, które rzadko lub wcale mają styczność z herbatą, kawą lub innymi napojami z kofeiną. Jeśli regularnie spożywa się małe dawki kofeiny, organizm przyzwyczaja się do niej. Oczywiście kofeina nie jest polecana osobom z zaburzeniami układu krążenia.
• Co to jest yerbera? To wygodna puszka do przechowywania yerby. Posiada też specjalne ujście, pozwalające wsypywać yerbę do naczynka bez rozsypywania.
• Czym się różni yerba od kawy? Kawę parzy się z palonych nasion kawowca (Coffea L.), natomiast yerba mate to susz gałązek i liści ostrokrzewu paragwajskiego. Są to więc dwie zupełnie różne rośliny, zawierające kofeinę, z których można przygotować naturalne, ale zupełnie inne napoje pobudzające. Yerba zawiera prócz kofeiny również teobrominę.
• Jak dbać o naczynie z drzewa Palo Santo? Przed pierwszym użyciem naczynia wykonanego z drewna Palo Santo, powinniśmy je przepłukać gorącą wodą i posmarować oliwą lub olejem kokosowym. Następnie należy odstawić je na noc i następnego dnia dokładnie zmyć pozostałości tłuszczu. Ten zabieg wspomaga wydzielanie żywicy i zmniejsza niebezpieczeństwo pęknięcia drewna Palo Santo. Warto ten zabieg co jakiś czas powtarzać, zwłaszcza przed użyciem po dłuższej przerwie. Oprócz tego Palo Santo powinno się myć samą wodą, bez detergentu i podobnie jak w przypadku tykwy nie zostawiać mokrego suszu w naczyniu na zbyt długo. Dbanie o naczynie Palo Santo sprawi, że będziemy mogli się nim dłużej cieszyć. Jeśli jednak, po jakimś czasie, w drewnie pojawi się pęknięcie, nie jest to też koniec świata. Palo Santo potrafi się samo "leczyć" za pomocą żywicy, więc istnieje szansa, że po kilku powtórzeniach natłuszczania naczynka, pęknięcie się zasklepi. W przypadku Palo Santo z metalowym okuciem można z niego nadal korzystać, nawet jeśli nie udało się go "wyleczyć".
• Czy yerba mate uczestniczy w przemianie materii. Dzięki wysokiej zawartości kofeiny oraz innych naturalnych substancji yerba mate pomaga w efektywnym funkcjonowaniu metabolizmu. Dzięki temu picie mate może wspomagać procesy trawienne i może być ona pomocna w odchudzaniu.
• Czy można parzyć yerba mate w zaparzaczu typu french press? Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań do przygotowania naparu przy pomocy sitka do herbaty, aeropressu, french press lub kawiarki.
• Czy yerba mate mogą pić dzieci? Nie zaleca się, by dzieci piły napoje z kofeiną, może prowadzić to do niepożądanych skutków, takich jak podwyższone ciśnienie krwi, nadmierne pobudzenie, bezsenność, nadpobudliwość. Dzieci są bardziej wrażliwe na działanie kofeiny niż dorośli, dlatego ważne jest, aby dbać o ich zdrowie i odpowiednio kontrolować spożycie kofeiny przez dzieci.
• Co zrobić, kiedy yerba jest za gorzka? Yerba mate jest najczęściej gorzka wtedy, kiedy zalewa się ją zbyt gorącą wodą. By smakowała lepiej, dobrze użyć wody o temperaturze niższej, od zalecanej 75 stopni, np. 60 stopni, ewentualnie dodać do niej zioła lub owoce, które łagodzą smak i aromat. Można też posiłkować się sokiem, np. z agawy lub jeśli ktoś lubi miodem. Na pewno nie należy stosować gorącej lub wrzącej wody, powyżej 80 stopni Celsjusza, do przygotowania naparu. Zaleca się zalewanie suszu wodą o temperaturze od 70 do maks. 75 stopni.