Perz Właściwy (Agropyron repens L.)

PERZ WŁAŚCIWY (Agropyron repens L.) jest to bylina należąca do rodziny Wiechlinowatych (Poaceae), dawniej Traw (Gramineae), z której pozyskiwane jest kłącze – Rhizoma Graminis, Rhizoma Agropyri. Zioło często występujące w mieszankach odtruwających.
Perz jest trudnym do wyplenienia chwastem występującym na całej półkuli północnej. W Polsce występuje powszechnie na polach uprawnych, pastwiskach, łąkach, przy drogach i w ogrodach.
Nazwa rośliny wywodzi się od słów agros- pole i pyros - pszenica, czyli polna pszenica oraz słowa repens - rozesłany, płożący się. Jest jedną z najbardziej żywotnych roślin, gdyż z najmniejszych pozostawianych w ziemi pędów wyrośnie nowa roślina, dlatego jest uciążliwy i tępiony. Jest też ważną roślina leczniczą, znaną juz od starożytności. Dawniej używano wysuszonych kłączy perzu jako materacy dla rannych żołnierzy, a w czasach głodu, dodawano zmielone kłącze do mąki.*

Substancje czynne kłącza perzu: związki cukrowe, polisacharydy, związki uronowe i oligosacharydy, kwas jabłkowy, kwas glikolowy, kwas glicerowy, kwas askorbinowy, olejek eteryczny, flawonoidy, poliacetyleny, azotan potasu, prolamina, sole mineralne bogate w rozpuszczalną krzemionkę. **

W medycynie ludowej kłącze perzu miało zastosowanie w terapii przewlekłych wyprysków, chronicznych stanów zapalnych gardła i oskrzeli, kaszlu, gruźlicy oraz zapalenia stawów.
W tradycyjnej medycynie zachodniej ma działanie: osłaniające i powlekające, ochraniające miąższ wątroby, napotne, zapobiegające rozrostowi gruczołu krokowego, moczopędne, oczyszczające z produktów przemiany materii.***

Jak pisze Henryk Różański, przetwory z perzu zawierają składniki wspomagające usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z ustroju i odtruwają. Inozytol, inulina, trytycyna, kwas jabłkowy i mannitol należą do prebiotyków, wspomagających rozwój symbiotycznej mikroflory jelitowej, ponadto czynników lipotropowych, energetycznych i poprawiających pasaż treści pokarmowej. Wyciągi z perzu obniżają stężenie cholesterolu i lipidów we krwi, działają przeciwmiażdżycowo, przeciwzapalnie i osłaniająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego i górnych dróg oddechowych, moczopędnie i mogą przyczyniać się do rozpadu i usuwania złogów zalegających w układzie moczowym, działają przeciwgrzybiczo.****
Ekstrakty z kłączy perzu wchodzą w skład handlowych ziółek moczopędnych, metabolicznych, przeciwcukrzycowych, odtruwających i żółciopędnych oraz hepatoprotekcyjnych.

Sposób użycia:
Z kłączy perzu najlepiej działa odwar: 2 łyżki rozdrobnionego surowca zalać 1-2 szklankami wody, gotować 5-10 minut, odstawić na 20-30 minut. Pić kilka razy dziennie po 100 ml.
W leczeniu chorób metabolicznych i skórnych przyjmować odwar 1-2 razy dziennie, rano lub wieczorem po 200 ml. W schorzeniach układu wydalniczego odwar powinien być zażywany często, co 2-4 godziny i w małych ilościach, po 25-50 ml, łącznie do około 300-400 ml odwaru/dobę.****

* Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Podkowa Leśna 2017.
** Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
*** Ilona Kaczmarczyk Sedlak, Zbigniew Skotnicki Leksykon naturalnych surowców leczniczych, Kraków 2018.
**** Henryk Różański, http://rozanski.li/154/perz-triticum-repens-l-agriopyrum-repens-l-p-b-elytrigia-repens-desv-w-fitoterapii/