Dereń jadalny (Cornus mas L.)
Dereń jadalny (Cornus mas L.) rośnie w lasach i zaroślach jako krzew lub niewielkie drzewo.
Drobne i białe kwiaty zbiera się na przełomie lutego i marca. Czerwone, wydłużone owoce charakteryzują się cierpkim smakiem, porównywanym do pośredniego między żurawiną a wiśnią. Można je zbierać już od lipca aż do października. W medycynie ludowej zastosowanie znalazły przede wszystkim owoce derenia, które zwierają wiele pierwiastków mineralnych, przede wszystkim żelaza, a także potasu, wapnia, fosforu, magnezu, cynku, miedzi i manganu, jak również beta-karoten, flawonoidy, kwasy organiczne (jabłkowy i chinowy), pektyny, garbniki i cukry Są również bogatym źródłem witaminy C, a także P i A. *
W dawnych źródłach nazywany dracz, drzon, dereń. Konfitury z jagód derenia zbnane na terenie południowo-wschodniej Polski stosowano jako środek przeciwgorączkowy.**
Św. Hildegarda z Bingen (1098-1079) w swojej Phisica pisała: ’Dereń jadalny jest bardziej ciepły niż zimny, zaś owe ciepło jest łagodne i zawiera w sobie słodką wilgoć’. Polecała na artretyzm wywar z kory, drewna i liści derenia używać w kąpieli: ‘Kto jest połamany artretyzmem – czy chodzi o dziecko, młodego człowieka, czy o starca – ten powinien często się w niej kąpać i obkładać się dookoła tymi liśćmi’. Natomiast owoc derenia zalecała na wzmocnienie organizmu zarówno dla chorych jak i zdrowych. ***
W medycynie ludowej, dereń stosowany jest jako środek na anemię. Przy niedoborze żelaza proces dotleniania nie przebiega prawidłowo i pojawiają się objawy niedokrwistości takie jak, m.in. osłabienie, bladość skóry, łamliwość włosów, zajady w kącikach ust, bóle głowy, bezsenność. Stosowany jest również w dolegliwościach żołądkowych, gdyż działa przeciwzapalnie i ściągająco. Ponadto, dzięki zawartości garbników, wykazuje właściwości zapierające i jest stosowany w formie wywaru lub świeżego soku przy biegunkach i kolkach żołądkowych. Ponadto sprawdzi się przy niewłaściwej przemianie materii, dlatego polecany jest zawłaszcza osobom zmagającym się z nadwagą i otyłością.*
Słynna dereniówka znalazła zastosowanie jako skuteczny środek przeciwgorączkowy, na przeziębienie i podniesienie odporności organizmu, jest traktowana także jako lek na podagrę. W medycynie niekonwencjonalnej okłady na czoło z wywaru z owoców derenia są stosowane w celu łagodzenia migren, a kąpiel z dodatkiem wywaru z kory i liści, by przynieść ulgę w bólach reumatycznych i artretyzmie (podagrze).*
* https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/deren-jadalny-wlasciwosci-lecznicze-i-zastosowanie-derenia-jadalnego-aa-pq6v-2hGb-Lr3a.html
** Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fishera, Wrocław 2016.
*** Hildegarda z Bingen, Phisica - Uzdrawiające dzieło stworzenia - Naturalna siła oddziaływania rzeczy, © Polskie Centrum św. Hildegardy, Legnica 2014.
