Ilex Guayusa

Ilex Gayusa (Wayusa) to mało znany brat yerba mate, którego ojczyzną są amazońskie dżungle Ekwadoru. Wśród ostrokrzewów zawierających pobudzające ksantyny (czyli kofeinę i koleżanki) najbardziej znany jest oczywiście Ilex Paraguariensis, czyli yerba mate. Drugie miejsce na podium dzierży Ilex Vomitoria stosowany rytualnie przez Indian północnoamerykańskich. Trzeci, i zdecydowanie najbardziej tajemniczy jest ILEX GUAYUSA.

Rdzenna ludność Ekwadoru - czyli pierwsi konsumenci i odkrywcy tej rośliny - stosuje ilex guayusa od starożytności (zwanego też „wayusa” przez Indian Kichwa z amazońskiej części Ekwadoru).
W miarę upływu czasu sława zioła wędrowała poprzez tereny Peru daleko na południe. Liczące ponad półtora tysiąca lat liście zostały znalezione w grobowcu szamana wysoko w boliwijskich Andach - daleko poza naturalnym zasięgiem rośliny.

Ilex guayusa jest drzewem osiągającym znaczne rozmiary, a jego suszone liście zawierają aż do 4% czystej kofeiny, co stawia go na pierwszym miejscu na Ziemi wśród roślin zawierających kofeinę.

Jednak działanie Wayusa nie jest typowe dla roślin zawierających pobudzające ksantyny - nie jest wyłącznie stymulujące – jest jednocześnie energetyzujące i relaksująco-uspakajające oraz może wywoływać świadome sny z zachowaniem czujności na zewnętrzne bodźce. Dzięki tej właściwości był bardzo ceniony przez amazońskich myśliwych, którzy udając się na spoczynek podczas nocnych łowów mogli słyszeć zbliżającą się zwierzynę. Z tego powodu określili go mianem „Nocnego Stróża”.

Guayusa jest stosowana również jako domieszka do legendarnej mikstury wizyjnej ayahuasca – łagodzi jej niepożądane działanie i zmniejsza senność. Udokumentowane zostało, iż sam napar z guayusa stosowany w bardzo wysokich dawkach wywołuje efekty halucynogenne. Zapewne takie spektakularne działanie nie jest wywoływane przez samą kofeinę, a stanowi wypadkową działania wielu, nie do końca jeszcze poznanych składników rośliny.
Inne czynne związki występujące w dużych ilościach w ilex guayusa, czyli teobromina i teofilina, również nie posiadają takich właściwości.

Sposób użycia:
1. Guayusę tradycyjnie parzyć jak zwykłą herbatę, kilka łyżeczek od 2 do 4 zalać 1 szklanką wrzącej wody, zostawić na 5 -10 minut
2. Druga metoda:  zalać zimną wodą ok. 250 ml liście guayusy (2-4 duże łyżki), doprowadzić do wrzenia naparu, gotować na małym ogniu jeszcze przez do 10 minut.  Napar pić ciepły lub zimny, do smaku można dosłodzić go syropem z agawy, miodem lub cukrem albo zmieszać z ulubionym sokiem.