Żeń-szeń Syberyjski (Eleutherococcus senticosus)
ŻEŃ-SZEŃ SYBERYJSKI (Eleutherococcus senticosus)
Eleuterokok Kolczasty jest rośliną z rodziny Araliowatych (Araliaceae). Jest krzewem rosnącym powszechnie w tajdze dalekowschodniej, występuje w Azji, głownie w części północno-wschodniej. Surowcem leczniczym są kłącza wykopywane wraz z rozłogami późną jesienią, oczyszczone, rozdrobnione i suszone w temperaturze ok. 70 stopni C.*
W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej ma właściwości wzmacniające i uspokajające serce, wzmacniające śledzionę, żołądek i nerki i stosowany jest w rekonwalescencji po chorobach, osłabieniu fizycznym i psychicznym, osłabieniu kości i ścięgien, skurczach mięśniowych, chorobach układu krążenia, w powiększeniu wątroby i śledziony, problemach menstruacyjnych.**
Działanie. Według Henryka Różańskiego wyciągi z żeń-szenia 'działają adaptogennie, czyli zwiększają odporność na niekorzystne czynniki środowiskowe (…) potęgując właściwości przystosowawcze organizmu do środowisk. Jest to szczególnie ważne w leczeniu dzieci mających problemy w szkole, przedszkolu w kontaktowaniu się z rówieśnikami, podatne na stresy, mające problemy w adaptacji. Preparaty takie warto podawać dzieciom z autyzmem, mającym tendencje do izolowania się od otoczenia, podatnym na stres wywołany czynnikami środowiskowymi. Eleuterokokkus wspomaga procesy uczenia się i zapamiętywania. Znosi depresję, lęki. Usuwa stres wywołany leczeniem sterydami (kortyzonem). Ochrania serce i wątrobę przed czynnikami stresowymi i toksycznymi. Eleuthero zasobny w fitosterole jest czynnikiem lipotropowym, regulującym przemiany tłuszczów, zapobiegający stłuszczeniu wątroby, nerek i serca. Ma właściwości odtruwające, przeciwzapalne, antyrodnikowe. Obniża poziom cukru we krwi. Wzmaga diurezę. Posiada aktywność ganadotropową i estrogenną. Obniża podwyższone ciśnienie krwi. U zdrowych osób może podnosić ciśnienie tętnicze krwi, dlatego oficjalnie jest przeciwwskazany przy nadciśnieniu.' ***
Działanie pobudzające uwidacznia się już po jednorazowej dawce kilkudziesięciu kropli wyciągu płynnego, kiedy natępuje podniesienie sprawności fizycznej. Natomiast działanie wzmacniające jest widoczne po kilkudniowym przyjmowaniu odpowiednich dawek, kiedy następuje poprawa wydolności fizycznej i samopoczucia. Wyciągi z eleuterokoka działają pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy i podnoszą zdolności adaptacyjne organizmu na warunki środowiskowe (zimno, toksyczność powietrza) oraz wydolność umysłową.****
Wskazania: neurastenia, zespół przewlekłego zmęczenia, rekonwalescencja po zabiegach chirurgicznych, radioterapii i chemioterapii, wyczerpanie na skutek nadmiernego wysiłku, nagromadzenie toksyn we krwi, stany osłabienia odporności, pogorszenie pamięci i koncentracji, nerwice wegetatywne, bezsenność, koszmary senne, cukrzyca typu 2, zimne dłonie i stopy, bóle pleców, ból kolan, zespół napięcia przedmiesiączkowego.*
Przeciwwskazania: ciąża
Napar: 1-2 łyżki surowca zalać 1 szklanką wrzącej wody; odstawić na 45 minut, przecedzić. Pić rano i w południe po 100-200 ml naparu.
Odwar: 1 łyżkę zalać 0,5l wody i gotować pod przykryciem przez 5 minut. Po ostudzeniu gotowe do picia. Zaleca się spożywać dwie porcję dziennie.
Nalewka: 1 część zmielonego surowca zalać 3 częściami ciepłego alkoholu 40% lub mocnego wina czerwonego lub białego wytrawnego. Macerować w ciemnym miejscu przez 2 tygodnie, przecedzić. Kieliszek wypijać 1 raz dziennie, najlepiej rano lub w południe. ***
* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Ilona Kaczmarczyk Sedlak, Zbigniew Skotnicki, Leksykon naturalnych surowców leczniczych, Kraków 2018.
*** Henryk Różański, http://rozanski.li/386/eleuthero-eleutherococcus-senticosus-jako-srodek-adaptogenny/
**** Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Podkowa Leśna 2017
