Odporność - naturalne środki
Zastosowanie wyciągów lukrecji (Glycyrrhiza Glabra L.) jest jedną z pewniejszych metod leczenia chorób układu oddechowego. Podobno to właśnie lukrecja została zastosowana z powodzeniem w leczeniu chorych z infekcji wirusowej w Chinach.
Korzeń lukrecji należy do najbardziej znanych i skutecznych leków stosowanych w starożytnej Grecji i Rzymie, a wprowadzonych do medycyny nowożytnej europejskiej w XIII w. (Anglia) i XIV w. (Niemcy) i uzywanych do dziś.
Nazwa Glycyrrhiza pochodzi od greckich wyrazów glykis – słodki i rhiza – korzeń. Pierwszy polski słownik ziołolecznictwa wymienia szereg nazw synonimowych, m.in. „słodkie drzewo”, „słodki korzeń”, „korzeń słodzieniowy”. Najwłaściwszym jednak polskim określeniem ludowym lukrecji jest „słodnia”, wskazującym na wybitny słodki smak rośliny.(1)
W Chinach korzeń lukrecji znany jest i używany od kilku tysięcy lat i do dnia dzisiejszego odgrywa w lecznictwie chińskim niezmiernie ważną rolę. Jest jednym z głównych składników w recepturach chińskich preparatów ziołowych. Słodnię znano już w Grecji i Rzymie. Wspominają o niej w swych dziełach starożytni pisarze greccy i rzymscy (Teofrast, Dioskurydes, Pliniusz, Hipokrates, Celsus, Scribonius Largus, Galen), którzy opisują nawet tzw. sok lukrecjowy – Succus Glycyrrhiza seu Liquiritiae. W Indiach lukrecja znana była i ceniona od czasów starożytności. W wywarze z korzeni kąpie się posągi Buddy w dniu jego urodzin lub też polewa się nim posągi, a spływające krople płynu zbiera się jako lek. W Niemczech pierwszy zainteresował się lukrecją w XIV wieku von Megenberg, później inni zielarze średniowieczni. Uprawę lukrecji w Europie Zachodniej i Środkowej rozpowszechnili benedyktyni w XV wieku. Polski zielarz z końca wieku XVI – Szymon Syreniusz, wspomina o dużych plantacjach lukrecji koło Trewiru i Bambergu, zaznaczając jednocześnie, że spotyka się tę roślinę także w niektórych ogrodach w Polsce. Znana i wymieniana jest lukrecja w „Dykcyonarzu roślinnym” Krzysztofa Kluka, który jako pierwszy przypisuje jej właściwości lecznicze.(1)
Surowcem są podziemne części lukrecji zebrane z roślin kilkuletnich w okresie póżnej jesieni lub wczesną wiosną. Surowiec otrzymuje się głównie z dwóch odmian: Glycyrrhiza varieta typica i Glycyrrhiza varieta glandulifera. Zawiera związki trójterpenowe: glicyryzyne, kwas echinatowy oraz flawonoidy: pochodne flawonu, chalkonu i izoflawonu. Mniejsze znaczenie mają zawarte w surowcu: sacharoza, żywice, skrobia, betanina i glukoza.(2)
W medycynie ludowej stosuje się jako środek działający przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego, w chorobie wrzodowej, zmniejszający napięcie mięśni gładkich w obrębie żołądka, jelit, oskrzeli, dróg żółciowych i słabiej moczowych. Surowiec ma także słabe działanie estrogenne.(3)
W Ayurwedzie stosowana do zwiększania popędu płciowego i ogólnie wzmacniająco. (4)
Jak podaje H. Różański lukrecja działa: silnie wykrztuśnie, moczopędnie, rozkurczowo, przeciwzapalnie, przeciwwrzodowo, zatrzymuje jony Na, powoduje utratę jonów K, podnosi ciśnienie krwi, hamuje syntezę prostaglandyn, zmniejsza aktywność pepsyny, zwiększa lepkość śluzu żołądkowego i chroni błonę śluzową żołądka oraz dwunastnicy przed urazami i zakażeniami. Pobudza regenerację nabłonka przewodu pokarmowego. Stosuje się lukrecję w stanach zapalnych przełyku, żołądka, dwunastnicy i jelit, chorobie wrzodowej, leczy kaszel, skurcze jelit, żołądka, dróg oddechowych i przewodów żółciowych, chrypkę, katar, zapalenie oskrzeli, płuc, tchawicy i krtani, zaparcia, stosuje się w hiperkalemi.(3)
Przeciwwskazania: większe dawki stosowane powyżej 2-3 tygodni mogą powodować zatrzymanie wody i sodu w organizmie, a w konsekwencji wystąpienie obrzęków. Może też spowodować obniżenie stężenia potasu we krwi, zwłaszcza przy jednoczesnym stosowaniu leków moczopędnych, kortykosteroidów czy preparatów przeczyszczających. Nie wolno stosować w czasie ciąży.(4)
Sposób użycia: odwar z 1 łyżki zioła na 500ml przyjmować porcjami w ciągu dnia.(4)
Mieszanka na kaszel, nieżyty układu oddechowego, przeziębienie, choroby zakaźne, chorobę wrzodową
według H. Różańskiego:
Korzeń żywokostu - 1 łyżka
Korzeń lukrecji - 1 łyżka
Korzeń babki - 1 łyżka
Siemię lniane - 1 łyżka
Surowce wymieszać i zalać 150 ml wody; gotować 10 minut, nie uzupełniając wyparowywanej ilości wody; przecedzić przez gęste sito i otrzymany wywar pierwotny odstawić, natomiast masę roślinną ponownie zalać, ale już 100 ml i gotować 10 minut; następnie oba wywary połączyć, dodać do nich 4 łyżki miodu i 2 łyżki cukru oraz gliceryny i gotować jeszcze przez 5 minut. Na końcu dodać nieco soku z cytryny. Lek zażywać 4 razy dz. po 1-2 łyżeczki.(3)
1. Kamila Kucharska-Ambrożej, Aktualny stan wiedzy na temat chemizmu i aktywności biologicznej lukrecji gładkiej
Glycyrrhiza glabra L.: http://www.czytelniamedyczna.pl/5991,aktualny-stan-wiedzy-na-temat-chemizmu-i-aktywnoci-biologicznej-lukrecji-gadkiej.html
2. Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
3. Henryk Różański, http://rozanski.li/1564/lukrecja-glycyrrhiza-liquiritiae-glycyrrhizae-radix-sholzwurzel-w-farmakopei-i-fitoterapii-2/; http://rozanski.li/2439/dzialanie-farmakologiczne-korzenia-lukrecji-radix-glycyrrhizae-radix-liquiritiae/
4. Ilona Kaczmarczyk Sedlak, Zbigniew Skotnicki, Leksykon naturalnych surowców leczniczych, Kraków 2018.
