Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.)

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) to roślina wieloletnia z rodziny Dziurawcowatych (Hypericacae) dorastająca do 60 cm. Występuje w licznych rodzajach w całej Europie, Azji i Północnej Afryce. W Polsce rośnie pospolicie w lasach, na zrębach, na miedzach, na ugorach, w zaroślach, na łąkach i wzgórzach. Nazwa polska wywodzi się stąd, że liście oglądane pod światło wykazują przeświecające punkty, stwarzające wrażenie dziurek. Kwitnie od maja do sierpnia. Surowcem jest kwitnące ziele, które suszy się w temp. do 40o C.*

W źródłach staropolskich wymieniany bywa jao
zwoniec, zwonki, dzwonki oraz jako ziele św. Jana (zioło kwitnie na św. Jana) czy zajęcza krewka (uciśnięte liście puszczają czerwony sok). W terminologii ludowej można spotkać nazwę dzwonki Panny Marii i ziele świętojańskie.**
Dziurawiec często występuje w wierzeniach i obrzędach ludowych. Głównie był zalecany jako środek przeciw czarom czy gusłom oraz przeciw „naigrawaniom się szatańskim, które można odganiać przez stałe noszenie ziela przy sobie, a które bywa nazwane wówczas fuga daemonum. (…) lud użuwa dziurawca szczególnie przeciw napaści boginek (zwanych też dziwożonami lub mamunami) na położnice i nowonarodzone dzieci. W tym celu ochronnym kładzie się to ziele na oknach i progach, aby boginki nie miały przystępu do domu i nie odmieniły dziecka.” **
Ziele wtykano w dziurki od klucza, pod poduszki położnicom i w pieluszki noworodkom. Dziurawiec, aby mieć taka moc, musiał być poświęcony z innymi ziołami na M.B. Zielną.**

Szymon Syreński (1540-1611) - polski botanik i lekarz, profesor Akademii Krakowskiej opisuje Dzwonki Panny Mariey w swoim Zielniku: ‘Mocz nad przyrodzenie zawściągniony potężnie wywodzi / to ziele ze wszystkim / to iest / z kwiatem / z korzeniem / y z nasieniem w winie warzone / a rano y a noc trunkiem używane. Miesięczne czyścienie paniom zastanowione wzbudza y wywodzi (…) Nyrek, Męchyrza. Macice zamulenie otwiera y wywodzi (…) Wrzody zagniłe y barzo smrodliwe y wilgotne wychędaża  nie tylko ziele świeże / ale y suche zasypując (…)Pryscze z opalenia ogniem goi / utłukszy go ze wszystkim / wodkom takoż (…)Trzeciegodniowe / y Czwartodniowe zimnice odpądza / nasienie iego piiąc z winem (…) Nasienia przeciw iadom y truciźnie uzywac z winem dobrze. Iadowitemu uszczknieniu / iest wielkim lekarstwem / piiąc go z winem / abo liścia y z nasieniem uzywaiąc. Także na rany przykładając. Rany cięte y sztychowe spaia y goi / liście z nasieniem utrzeć y na nie plastrować. Ciekączki y biegunki wszelakie zawściąga (…) Krwią charkanieu iest wielkim y prędkim ratunkiem / proch nasienia tego z sokiem Kokoryczki używany. (…) Kwiat tego ziela z własności swey rany świeże spaia y goi / rozcierany a przykładany. Syreniusz zalecał przygotowanie z dziurawca następujących przetworów: soku, wódki (nalewki), olejkuna dwa sposoby. Olej dziurawcowy miał pomagać według niego na uszkodzone nerwy, zranienia, oparzenia, ból pęcherza i kolki jelitowe: ‘Nerwy przecięte abo zranione spaia / nim namazuiąc. Ogniem opalonym ciałom nim pomazując / dobrze czyni w pęchyrzu / y w progu łona boleści układa. Mocz nad przyrodzenie zastanowiony / wywodzi. Członkom oziębłym. Czerwoney ciekączce iest ratunkiem / zywot nimi namazuiąc. Także członki oziębłe. Kolkę w kiszkach y darcie okrutne uskramia / pępek nim nacierając ciepło. (…) Ranom tak ciętym iako y kłotym pożyteczny.’***

Według dr. H. Różańskiego, wyciągi z dziurawca działają kojąco, ściągające, przeciwkrwotocznie, żółciopędnie, odkażająco, uspokajająco, moczopędnie, przeciwzapalnie, wzmacniająco, przeciwwzdęciowo, odtruwające; poprawiają nastrój, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, regulują metabolizm, pobudzają trawienie, regulują wypróżnienia, koordynują pracę wątroby, pęcherzyka żółciowego i trzustki. Wyciągi alkoholowe i olejowe wykazują wpływ przeciwstresowy i przeciwdepresyjny, a także fotouczulający i przeciwtrądzikowy. ****
Przetwory z ziela dziurawca stosuje się głównie w stanach zapalnych i skurczowych dróg żółciowych, zastoju żółci, początkowych objawach kamicy żółciowej czy osłabieniu czynności wątroby. Zalecany jest też w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka. *
UWAGA! wyciągi z dziurawca zawierające hiperycynę działają fotouczulająco!*

Przetwory według dr Różańskiego:
Napar:
2 czubate łyżki ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Zażywać 4-6 razy dz. po 200 ml.
Nalewka dziurawcowa - Tinctura Hyperici: pół szkl. ziela dziurawca zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10-15 ml.
Alkoholatura zimna: pół szkl. świeżego mielonego ziela zaleć 400 ml zimnego alkoholu; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Stosować jak nalewkę.
Intrakt dziurawcowy - Intractum Hyperici: pół szkl. świeżego ziela zalać gorącą wódką; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać jak nalewkę.
Olej dziurawcowy - Oleum Hyperici: pół szkl. świeżego lub suchego ziele zalać 200 ml gorącego oleju słonecznikowego lub sojowego; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżce oleju przy zaparciach, bólach pęcherzyka i wątroby, zaburzeniach wydzielania żółci i trawiennych oraz po obfitym posiłku. Olejem przemywać skórę suchą i wrażliwą ze stanami zapalnymi. Olej dziurawcowy leczy trądzik młodzieńczy, rany i oparzenia. ****

Nalewkę dziurawcową można stosować w wielu dolegliwościach - reguluje i poprawia trawienie, działa przeciwzapalnie, ściągająco, żółciopędnie, przeciwbakteryjnie, moczopędnie i uspokajająco. Zalecana jest w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych, w stanach zapalnych nerek i dróg moczowych oraz w dolegliwościach żołądkowo - jelitowych. Może być stosowana w nadciśnieniu, stanach zapalnych jamy ustnej, przyzębia i gardła. Pomaga w migrenie, stanach napięcia i stanach lękowych, a także w okresie przekwitania u kobiet.*****

* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fishera, Wrocław 2016.
*** Szymon Syreński, Zielnik D. Symona Syrenniusa, TOM III (Księgi 637-912), Kraków 1613 – Krosno 2017.
**** Henryk Różański,
http://gramzdrowia.pl/dr-henryk-rozanski/fitoterapia-ziololecznictwo-ziola-drzewa-krzewy/dziurawiec-hypericum-hypericaceae-sive-guttiferae.html
***** Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Podkowa Leśna 2017.



 

Zaufane Opinie IdoSell
4.82 / 5.00 2186 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-10-06
Jak zwykle szybko paczka cała wszystko bezproblemowo :)
2024-10-02
Fachowa, szybka, kompetentna.
pixel