Kurkuma (Rhizoma Curcumae)

Ostryż Długi (Curcuma longa) jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 1,5 metra wysokości, wytwarzającą charakterystyczne bulwiaste kłącze główne i liczne młode kłącza. Należy do rodziny Imbirowatych (Zingiberaceae). Pochodzi najprawdopodobniej z zachodnich Indii. Nie występuje w stanie dzikim, od niepamiętnych czasów jest uprawiany w Indiach, Pakistanie, w Chinach, na Półwyspie Malajskim, Cejlonie i na Antylach.
Surowcem leczniczym jest kłącze Ostryżu Długiego (Rhizoma Curcumae longae).
Kurkuma jest popularną przyprawą, najczęściej występująca w mieszankach przyprawowych.*

W medycynie ludowej, Tradycyjnej Medycynie Chińskiej i Ayurwedzie ma działanie: poprawiające trawienie i przyswajanie pokarmu, neutralizujące kwas solny w żołądku, ochraniające miąższ wątroby, żółciotwórcze, obniżające stężenie lipidów we krwi, przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, wzmacnia skurcze macicy, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwrobacze, przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne. **
Wskazania do stosowania w medycynie ludowej: niestrawność nerwowa, czynnościowa i fermentacyjna, bóle brzucha i kolki w obrębie jamy brzusznej, choroba wrzodowa żołądka, nadkwasota, zgaga, wzdęcia, zaparcia, niewydolność wątroby, zapalenie wątroby (także wirusowe), stany spastyczne dróg żółciowych (bez kamicy), zapalenie pęcherzyka żółciowego, zatrucia (w tym alkoholem), choroba niedokrwienna serca, hiperlipidemie, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok przynosowych, zapalenie pęcherza moczowego, reumatoidalne zapalenie stawów, choroby grypopodobne, opryszczka wargowa i jamy ustnej, półpasiec, AIDS, zaburzenia widzenia, zaburzenia słuchu, białaczka limfatyczna, rak szyjki macicy, łagodna lub złośliwa zmiana nowotworowa w obrębie żeńskich narządów płciowych w tym endometrioza, zaburzenia miesiączkowania, bolesne miesiączkowanie.**
Przeciwwskazania: ciąża, kamica żółciowa. **
Dawkowanie: 1-3 g, sproszkowany surowiec 0,5 g  4  x dziennie. **

W swoim Zielniku (1613) Syreniusz wspomina o Curcumie jako Ostryżu Inyiskim potocznie nazywanym Zołcieniem Indiańskim lub Szafrancem. Zaleca go głównie na  żółtaczkę, zaburzenia trawienia, nieżyt jelit, puchlinę, wszelkie dolegliwości wątroby i śledziony oraz nerek i pęcherza. Zaznacza ‘Owa chorobom wszelakim flegmistym / wielkim jest ratunkiem’.***

Według dr H. Różańskiego „składniki terpenowe i ferulowe kurkumy odkażają drogi żółciowe. Liczne badania udowodniły również właściwości przeciwbakteryjne, hepatoprotekcyjne (ochraniające miąższ wątroby), przeciwmiażdżycowe, antywirusowe i antynowotworowe. Kurkumina zmniejsza ryzyko wystąpienia raka skóry i jelit. Hamuje syntezę prostaglandyn i jest inhibitorem lipooksygenazy. Stanowi naturalny czynnik hipolipolidyczny. Powstrzymuje rozwój następujących mikroorganizmów (bakterie i grzyby): Corynebacterium diphtheriae, beta-hemolytic streptococci, Microoccus pyogenous var aureus, Staphylococcus aureus, Mycobacterium tuberculosis, Vibrio cholerae, Salmonella typhi, Clostridium perfringens (w stężeniu 0,05%), Klebsiella aerogenes, Sclerotium solfsii, Fusarium moniliforme, Helminthosporium sacchari, Physalospora tucumanesis, Aspergillus niger. Curcuminum i inne kurkuminoidy hamują wzrost bakterii i grzybów S. aureus, S. paratyphi, Trichophyton gypseum i Mycobacterium tuberculosis, w koncentracji 1 do 20,000. Preparaty kurkumowe są stosowane w leczeniu niewydolności wątroby, kamicy żółciowej, wirusowego zapalenia wątroby, stanów zapalnych i zatruć wątroby, żółtaczki i zaburzeń wydzielania soków trawiennych."****

H. Różański zaleca następujące dawki przetworów kurkuminy :
Odwar – Decoctum Rhizomae Curcumae 25:500 – w ciągu dnia wypić całą porcję;
Sproszkowane kłącze – Pulvis Rhiz. Curcumae – 3 razy dz. po 1 g;
Nalewka na alkoholu przynajmniej 70% – Tinctura Curcumae 1:5 – doustnie 5 ml 3 razy dziennie po rozmieszaniu z wodą. ****
 
* Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Podkowa Leśna 2017.
** Ilona Kaczmarczyk Sedlak, Zbigniew Skotnicki, Leksykon naturalnych surowców leczniczych, Kraków 2018.
** Szymon Syreński, Zielnik, Kraków 1613 – Krosno 2017.
*** Henryk Różański, http://rozanski.li/247/kurkuma-ostryz-curcuma/