Biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum L.)

Biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum L.)
Anyż jest rośliną jednoroczną z rodziny Baldaszkowatych (Umbelliferae), pochodzącą z Egiptu i Azji Mniejszej, gdzie jest uprawiana od kilku tysięcy lat. Uprawiany jest również w Polsce na plantacjach i ogródkach.
Do celów leczniczych zbiera się owocostany w końcu sierpnia, gdy nabiorą szarej barwy, suszy się w cieniu i młóci, uzyskując – Fructus Anisi – owoc anyżu.*
W Europie anyż rozpowszechnił się w IX wieku, za czasów Karola Wielkiego.**
Najwięcej związków czynnych anyżu znajduje się w nasionach, a najważniejszym z nich jest lotny olejek z anetolem (aż do 90%), ketonem i kwasem anyżowym. To anetol decyduje o właściwościach leczniczych anyżu. Olejek anyżowy pełni ważną rolę w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym i kosmetycznym.
Jest składnikiem wielu słodyczy, likierów i wódek. Anyż to podstawowy składnik wódki anyżówki.**

W dawnych zielnikach
anyż zalecany był głownie na kaszel (nalewka). Był stosowany również jako środek rozgrzewający układ pokarmowy i oddechowy oraz nasenny. W Zielniku (1613) Szymona Syreniusza Syreńkiego, polskiego wybitnego lekarza, zielarza i botanika, profesora Akademii Krakowskiej z przełomu XVI i XVII wieku czytamy o użyciu anyżu jako przyprawy oraz lekarstwa. Działanie anyżu jest tu wszechstronne: ‘Mozg zimny rozgrzewa. Piersiom y płucom zaziębłym iest ratunkiem. Suchotnym / y Kaszlom zastarzałym iest lekarstwem. Zołądek zimny zagrzewa. Także Wszystkie wnętrzności oziębłe ogrzewa, y zamulenia ich otwiera / y wychędaża Boleści wszelakie / gdziekolwiek będące uśmierza (…) żółta niemoc spądza. (…) Od chrobactwa y glist zachowywa / ustawnie go używając. Nyrkom / Pęchyrzowi / y Lędźwiom bolejącym z zamulonia y z wietrzności w nich zamknonych / iest lekarstwem.(…)  Miesięczną chorobę zastanowioną wzbudza. Upławom białym białogłowskim / iest ratunkiem. Biegunki zawściąga y zastanawia. Pragnienie zbytnie uśmierza. Iadom y truciznom się sprzeciwia. Przeto też uszczknionym od iadowitych bestiy iest lekarstwem.(…) Od szlaku y paraliżem zarażenia zachowa (…) Ochrapieniu gardła y ominieniu.'
Na zaflegmienie płuc podaje Syreniusz taki oto przepis: ‘Piersiom zamulonym y zatkanym / wziąć ze dwa łoty Hanyżu / Izopu suchego garść / Fig suchych mięsistych y tłustych drobno pokraianych zośm / Szałwiey puł garści / Iałowcowych iagod przetłuczonych zhruba łot / Lakryciey drobno skrobaney / albo pokraianey poł łota / miodu dobrego ze cztery łoty / albo łyszczki. To w chędogiey wodzie w pułgarncu warzyć / aż trzecia część wywre. Tego po kubeczku / rano naczczo / y na noc ciepło używać.
Anyż miał tez działanie nasenne: ‘Spanie w nocnicach przywodzi / także go w trunku y potrawach. Także zapachem uzywaiąc’ oraz odpędza koszmary: ‘Sny straszliwe odgania / zawiesiwszy go śpiącemu w węzełku pod nosem / żeby mu zapach w nos szedł.’ I dla podróżnych był pomocą: ‘Tym co w daleką drogę iadą / żeby spracowani nie ustali / Hanyzowe nasienie każą z winem pić.’
Anyż rownież według mistrza Syreńskiego wspierał urodę: 'Twarz odmładza zgrzybiałą / mocząc go w winie/ a tym się umywając’ oraz ‘Smrod pochodzący z ust odpądza / a zapach wdzięczny czyni.’***

Jak podaje dr H. Różański, wyciągi z anyżu działają
: wiatropędnie, przeciwskurczowo, napotnie, mlekopędnie, wykrztuśnie, uspokajająco; wzmagają wytwarzanie soku żołądkowego, upłynniają zalegającą wydzielinę śluzową w drogach oddechowych, działają sekrolitycznie. Wodne wyciągi z anyżu można podawać niemowlętom, są bezpieczne i nieszkodliwe. Regulują trawienie, likwidują wzdęcia, znoszą bolesne skurcze żołądka i jelit, ułatwiają niemowlęciu zaśniecie. Picie odwaru z owoców anyżu zaleca się matkom karmiącym, z którego pewne substancje przenikają do mleka działając potem bardzo korzystnie w organizmie niemowlęcia.****

Odwar: 2 łyżki grubo zmielonych (np. w młynku do kawy) owoców anyżkowych zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut pod szczelnym przykryciem; przecedzić; posłodzić miodem. Pić 4-6 razy dz. po 150-200 ml; dzieci - 100-150 ml kilka razy dziennie.****
Napar na mleku: 2 łyżki owoców zalać 200 ml wrzącego mleka; odstawić na 15 minut; przecedzić; osłodzić miodem. Pić kilka razy dz. po 150-200 ml; dzieci - 100-150 ml; niemowlęta - 2-3 łyżki mlecznego wyciągu 2-4 razy dziennie.****
Miód anyżkowy: suche owoce zmielić w młynku do kawy na bardzo drobny proszek. Na każdą łyżeczkę proszku dać 2 łyżki miodu i 10 kropli gliceryny lub wódki; wymieszać to wszystko starannie. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce przy kaszlu, przeziębieniu, osłabieniu, katarze, grypie itd. Małym dzieciom podaje się 1-2 łyżeczki.****
Nalewka anyżowa: pół szkl. grubo zmielonych owoców zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżeczce lub max. 1 łyżce na miodzie lub w mleku (przy zaburzeniach trawiennych w wodzie). Dzieciom podawać 1-2 łyżeczki nalewki w gorącym mleku lub w wodzie przegotowanej 3-4 razy dziennie.****

Olejek anyżowy
otrzymywany przez destylację, jest wykorzystywany do inhalacji górnych dróg oddechowych, w kaszlu z trudnościami w odkrzuszaniu, w bronchitach i przeziębieniach.
Owoce anyżu są składnikami wielu mieszanek ziołowych np.: Astmovis - wspomaga układ oddechowy, łagodzi dolegliwości astmatyczne, działa osłaniająco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych.*****


Zioła wykrztuśne według A. Ożarowskiego:
Owoc anyżu – 10g
Ziele tymianku – 10g
Kwiat bzu czarnego – 20g
Liść podbiału – 20g
Korzeń prawoślazu – 20g
Składniki wymieszać. 1 łyżkę ziół zalać 1 szklanką wody ciepłej i pozostawić na 30min. Potem ogrzać do wrzenia i gotować pod przykryciem 3 min. Odstawić na 15 min. I przecedzić. Pić porcjami w ciągu dnia w suchym kaszlu i chrypce.*  

* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Arkadiusz Iwaniuk, Atlas ziół krajowych, Warszawa 2006.
*** D. Szymon Syreński, Zielnik Syreniusza, Tom II (księgi 337-636), Kraków 1613 - Krosno 2017.
**** Henryk Różański, http://www.gramzdrowia.pl/arzt-henry-rozanski/herb/biedrzeniec-anyz-pimpinella-anisum-umbelliferae.html
***** Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Podkowa Leśna 2017.

Zaufane Opinie IdoSell
4.83 / 5.00 1748 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-03-17
ok
2024-03-15
Coraz szybsza wysyłka. Super :)

Dbamy o Twoją prywatność

Nasz Sklep wraz z Zaufanymi Partnerami przetwarza Twoje dane osobowe zbierane w Internecie np. IP Twojego urządzenia oraz informacje zapisywane za pomocą technologii służących do ich śledzenia i przechowywania, takich jak pliki cookies, sygnalizatory www lub innych podobnych technologii.

Pliki cookies wykorzystywane są w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności, a także w celach analitycznych, marketingowych, oraz aby dostosować treści do Twoich preferencji i zainteresowań w tym także do wyświetlania spersonalizowanych treści (reklamowych) oraz do poprawnego działania strony internetowej. Warunki przechowywania lub dostępu do cookie możesz określić w Twojej przeglądarce.

Klikając „ZGADZAM SIĘ, CHCĘ PRZEJŚĆ DO STRONY” wyrażasz zgodę na stosowanie ciasteczek zgodnie z ustawieniami Twojej przeglądarki oraz na dostosowanie treści na stronie naszego Sklepu do Twoich preferencji, a także w celach statystycznych i marketingowych, w tym do wyświetlania spersonalizowanych treści (reklamowych). Zgodę możesz wycofać w dowolnym momencie poprzez usunięcie plików cookies z przeglądarki z danego urządzenia końcowego.

Jeżeli klikniesz „NIE WYRAŻAM ZGODY” - nie będzie możliwe wejście na stronę Sklepu.

NIE WYRAŻAM ZGODY
ZGADZAM SIĘ, CHCĘ PRZEJŚĆ DO STRONY
pixel