Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.)
Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) jest pnącą byliną z rodziny Męczennicowatych (Passifloraceae) występującą naturalnie w ciepłych i tropikalnych regionach Ameryki Południowej, Środkowej i Północnej. Owoce męczennicy spożywali już rdzeni mieszkańcy Ameryki przed tysiącami lat. Pierwsze informacje o potencjale medycznym męczennicy pojawiły się w 1569 roku. Hiszpański badacz Monardus przebywając w Peru, opisał roślinę stosowaną przez tamtejszych mieszkańców w leczeniu bezsenności i napięcia nerwowego. Zwrócił on szczególną uwagę na kwiaty – przypominające koronę cierniową Chrystusa, co znalazło później odzwierciedlenie w nazwie - od łacińskiego słowa passio – cierpienie. *
Do najlepiej poznanych gatunków rodzaju Passiflora należą męczennica jadalna (Passiflora edulis L.) mająca owoce znane pod nazwą marakuja oraz męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) mająca największy potencjał terapeutyczny. *
Surowcem farmaceutycznym Passiflora incarnata są wysuszone nadziemne części rośliny wraz z kwiatami i owocami.
W medycynie ludowej Zachodu męczennica ceniona jest za swoje działanie uspokajające, rozkurczowe, ułatwiające zasypianie. Stosowana bywa w bólu brzucha na tle nerwowym, lęku, niepokojach, nerwicach wegetatywnych, nerwicy serca, arytmii serca, bezsenności, neurastenii, w zespole przewlekłego zmęczenia, padaczce, drgawkach, bólach głowy, a także w schorzeniach okresu menopauzy.**
Henryk Różański uważa passiflorę za skuteczny środek przeciwdepresyjny, a jednocześnie uspokajający, przeciwlękowy i przeciwstresowy. Passiflora leczy nerwice wegetatywne. Zmniejsza wrażliwość na stres. Ułatwia zasypianie. Można ją podawać dzieciom.***
Należy zwracać uwagę na jakość surowca oraz sposób przygotowania preparatu. Maksymalna oficjalna dawka dzienna rozdrobnionego zioła wynosi 8 g. Skuteczne dawki w praktyce wynoszą 10-12 g/dobę.
Można 2-3 g ziela zażywać 4 razy dziennie przy silnym zdenerwowaniu i lęku (popić gorącym napojem) lub zaparzać: napar: 8-10 g ziela zalać 2 szklankami wrzącej wody, parzyć około 25 minut pod przykryciem. Wypić 2 szklanki uzyskanego naparu z sokiem malinowym lub miodem, w ciągu dnia małymi porcjami. Ze świeżej męczennicy warto sporządzić intrakt (1:3), a z suchej – nalewkę – Tinctura Passiflorae (1:3). Intrakt lub nalewkę zażywać 2-3 razy dziennie po 5 ml w 100 ml wody lub 1 raz dziennie po 15 ml jako doraźny środek przeciwnerwicowy i przeciwlękowy.***
Wyciągi z ziela męczennicy są składnikami preparatów uspokajających, często w połączeniu z wyciągami z kozłka lekarskiego i głogu. Takimi preparatami znanymi na rynku są np.: Passispasmin, Passibil, Nervonal, Passiflor.****
Uwaga! Przedawkowanie powoduje silny ból głowy oraz zaburzenia widzenia.**
* Katarzyna Jawna, Dagmara Mirowska-Guzel, Ewa Widy-Tyszkiewicz, Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) – roślina lecznicza o wielokierunkowym działaniu farmakologicznym, http://www.czytelniamedyczna.pl/5081,mczennica-cielista-passiflora-incarnata-l-rolina-lecznicza-o-wielokierunkowym-d.html
** Ilona Kaczmarczyk Sedlak, Zbigniew Skotnicki, Leksykon naturalnych surowców leczniczych, Kraków 2018.
*** Henryk Różański, https://rozanski.li/200/passiflora-meczennica/
**** Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Podkowa Leśna 2017.
