Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia L.)

Jarzębina / Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia L.)
Jest krzewem lub drzewem dorastającym do 15 m wysokości, należy do rodziny Różowatych (Rosaceae)< występuje w Europie, Azji i na Syberii.W Polsce rośnie na niżu i w górach; pospolity w lasach, w zaroślach, nad rzekami i w parkach. W kraju rosną także: jarząb mączny - Sorbus aria, jarząb domowy - Sorbus domestica i jarząb szwedzki – Sorbus scandia (intermedia), które są również lecznicze.
W lecznictwie wykorzystywane są liście, kwiaty i owoce - Folium, Flos, et Fructus Sorbi.
Liście i kwiaty zbiera się w czasie kwitnienia, łączy ze sobą, razem suszy w temp. do 30o C i razem mieli.
Owoce jarzębiny zbiera się, gdy są dojrzałe, najlepiej po przymrozkach i suszy w otwartym piekarniku ogrzanym do temp. 60 °C.*

W wierzeniach i obrzędach ludowych uważano jarzębinę za drzewo grzeszne, w którego gałęziach przebywa zło. Istniała legenda, że to na jarzębinie powiesił się Judasz. Jarzębina służyła do wróżb i obrzędów czarownic. Na Litwie uważana ze czarodziejskie drzewo o mocy zgubnej dla szatana.**
W medycynie ludowej owoce jarzębiny były wykorzystywane w leczeniu rozmaitych chorób: problemów z pęcherzem, puchliny wodnej, przeciw zimnicy, przeciw hemoroidom, na czerwonkę. Jako lekarstwo na kaszel używa się odwaru z kwiatu jarzębiny w mleku. Owoce moczone w spirytusie używało się na bolący ząb.**

Działanie. Owoce jarzębiny działają moczopędnie, przeciwszkorbutowo, odżywczo, odkażająco, lekko przeczyszczająco, przeciwcukrzycowo, żółciopędnie, wzmacniająco, odtruwająco; zwiększają krzepliwość krwi, regulują metabolizm.***
Kwiaty i liście są cennym źródłem wit. C i P, uszczelniają i wzmacniają naczyńka krwionośne, działają moczopędnie, żółciopędnie, wzmacniająco, przeciwzapalnie, odkażająco, przeciwobrzękowo, przeciwwysiękowo, regulują wypróżnienia i przemianę materii.
Wskazania: zaparcia, biegunka, nieżyt jelit i żołądka, hipowitaminozy, choroby zakaźne, przeziębienie, zaburzenia trawienia, choroby skórne i alergiczne, zaburzenia w wydzielaniu i przepływie żółci, choroby wątroby, gorączka, skąpomocz, łamliwość naczyń krwionośnych, zapalenie gałki ocznej i spojówek (okłady na oczy z naparu liściowo-kwiatowego, i jednoczesne jego picie), zapalenie nerek, zaburzenia przemiany materii.***

Dermatologia. Owoce jarzębiny stanowią źródło bioflawonoidów, czyli witaminy P, które uszczelniają i wzmacniają śródbłonki naczyń krwionośnych i wzmagają oraz przedłużają aktywność witaminy C. Napar i odwar z owoców korzystnie działa na skórę. Można je użyć do pielęgnowania skóry suchej, szybko wysychającej, zmęczonej i z plamami. Sorbitol zawarty w owocach podniesie wilgotność skóry. Witaminy, cukry, aminokwasy, sole mineralne odżywią komórki skóry. Flawonoidy, kwasy działają antyseptycznie i zakwaszająco oraz przeciwzapalnie. Generalnie pielęgnowanie skóry odwarem i naparem z owoców podnosi jej nawodnienie, elastyczność i sprężystość. Jokłady z odwaru wybielają skórę, zmniejszają opuchnięcia pod oczami. ****

Napar z kwiatów jarzębiny (Infusum Sorbi): 1 łyżkę rozdrobnionych kwiatów zalać 1 szklanką wrzącego mleka lub wody. Po 20-30 minutach przecedzić. Pić po 1/2 szklanki naparu 2-4 razy dziennie, zależnie od choroby. W nieżytach układu oddechowego, grypie, przeziębieniu dodać sok malinowy, miód i pić częściej. Można podawać dzieciom. Środek bezpieczny. Naparem przemywać skórę podrażnioną, zapalnie zmienioną, z rozszerzonymi naczyniami, plamicami i wypryskami. Na oczy czynić okłady z naparu przy zapaleniu spojówek, zmęczeniu oczu, opuchnięciu powiek.****

Odwar z owoców (Decoctum Sorbi): 1-2 łyżki owoców rozdrobnionych zalać 1 szklanką wody, gotować 5 minut, odstawić na 30 minut, przecedzić. pic 1-4 szklanki dziennie odwaru, najlepiej z miodem lub sokiem owocowym. Wartościowy przy gorączce, zwłaszcza z maliną i równoczesnym podaniu salicylanów lub ziół salicylowych. Odwar stosować do pielęgnowania skóry i do okładów na oczy.****
Odwar z owoców jarzębiny hamuje rozwój bakterii i grzybów w jelitach i na skórze. Rozluźnia kał, a w dużych dawkach działa przeczyszczająco. Wzmaga diurezę i wydalanie metabolitów azotowych. Należy do środków czyszczących krew. Wzmaga wydzielanie żółci, ale nie działa rozkurczowo, wzmaga perystaltykę jelit i wydzielanie soków trawiennych. Odwar może być przyjmowany w okresie zimowym jako źródło łatwo przyswajalnych soli mineralnych i witamin. Korzystnie działa w reumatyzmie, dnie moczanowej, przy kamicy moczowej, chorobach skórnych, otyłości, cukrzycy i miażdżycy. Owoc jarzębiny w mieszankach – warto podawać w przebiegu infekcji układu moczowego i przy obrzękach. ****

***Mieszanka na wybroczyny na siatkówce, zapalenie nerek, wątroby, gałki ocznej i spojówek, choroby alergiczne, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, żylaki, plamice, choroby zakaźne, przeziębienie, choroby skórne, krwiomocz, hipowitaminoza C i P, nadciśnienie, skąpomocz, obrzęki, wysięki stawowe, kamica moczowa i żółciowa, zastoje żółci, nieżyt żołądka i jelit, zaparcia:
Liść i kwiat jarzębiny - 1 łyżka
Ziele ruty - 1 łyżka
Ziele nostrzyka - 1 łyżka
Ziele dziurawca - 1 łyżka
Kwiat bzu czarnego - 1 łyżka
Ziele nawłoci - 1 łyżka
Wymieszać. 3 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić.
Pić 3-4 razy dz. po 100-150 ml.***

* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki,
Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fishera, Wrocław 2016.
*** Henryk Różański,
http://www.gramzdrowia.pl/arzt-henry-rozanski/herb/jarzab-pospolity-jarzebina-sorbus-aucuparia-rosaceae.html
**** Henryk Różański, https://rozanski.li/989/jarzebina-sorbus-w-ziololecznictwie/

 

Zaufane Opinie IdoSell
4.82 / 5.00 2178 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-10-03
Szybka wysyłka, produkty zgodne z opisem. Polecam
2024-10-02
Fachowa, szybka, kompetentna.
pixel