Rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides L.)

Rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides L.)
Jest liściastym i ciernistym krzewem, należącym do rodziny Oliwkowatych (Elaeagnaceae), występującym w stanie naturalnym w Europie, na Kaukazie, i na Syberii. W Polsce rośnie na piaszczystych urwiskach nadmorskich oraz w Pieninach. Jest roślina chronioną. Osiąga wysokość do 7 m.
Rokitnik zwyczajny ma pojedyncze, wąskie, lancetowate liście o długości około 8 cm, koloru srebrzystoszarego. Nasiona są ciemnobrązowe, błyszczące, jajowate bądź eliptyczne. Owoce rokitnika mają kwaskowaty smak, barwę pomarańczową, owalny kształt, z jednym pestkowatym nasieniem, leżą gęsto ułożone na krótkich szypułkach wzdłuż pędów. Do celów leczniczych zbiera się od końca sierpnia do października owoce rokitnika – Fructus Hippophaë, powszechnie zwane jagodami, usuwa się zanieczyszczenia i suszy w temperaturze do 35 stopni C. *
Wszystkie części rokitnika zwyczajnego stanowią źródło wielu substancji odżywczych i aktywnych biologicznie, wpływających korzystnie na organizm ludzki. Sok z owoców rokitnika jest bogaty w kwasy organiczne, kwasy tłuszczowe, flawonoidy, karotenoidy, witaminy oraz składniki mineralne. Owoce rokitnika charakteryzują się dużą ilością naturalnych przeciwutleniaczy, z których głównym jest witamina C, a ponadto zawierają tokoferole, karotenoidy i flawonoidy. Olej z nasion rokitnika charakteryzuje się wysoką zawartością kwasów tłuszczowych, takich jak kwas oleinowy, linolowy i palmitynowy. Jest on również bogaty w karotenoidy, tokoferole oraz fitosterole. Liście rokitnika zwyczajnego zawierają także wiele składników odżywczych, są dobrym źródłem białka o wysokiej wartości odżywczej oraz substancji bioaktywnych, w tym głównie związków przeciwutleniających. **

Dawniej. W starożytnej Grecji stosowano liście oraz pędy rokitnika jako pożywienie dla zwierząt, szczególnie dla koni, w efekcie obserwowano przyrost masy ciała oraz lśniącą sierść. Odniesienia dotyczące farmakologicznego zastosowania rokitnika zwyczajnego odnaleziono w starożytnych tybetańskich tekstach medycznych oraz za czasów panowania dynastii Tang w Chinach. W regionie Rosji i indyjskich Himalajów rokitnik zwyczajny był używany do leczenia chorób skóry, żółtaczki, astmy, reumatyzmu oraz jako środek przeczyszczający. Zakres jego występowania jest bardzo rozległy, rośnie niemal w całej Azji i Europie. **

Działanie przetworów z rokitnika: przeciwutleniające, wywierjące korzystny wpływ na siłę skurczu mięśnia sercowego oraz zachowanie prawidłowego rytmu serca, zapobiegają również niedokrwieniu mięśnia sercowego oraz hamują apoptozę kardiomiocytów, obniżające ciśnienie tętnicze (hipotensyjne), ochronne na miąższ wątroby (hepatoprotekcyjne), przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe. Olej z rokitnika zwyczajnego wykazuje pozytywne rezultaty w leczeniu błon śluzowych przewodu pokarmowego, w tym owrzodzeń jamy ustnej i wrzodów żołądka. Miejscowe stosowanie oleju z nasion oraz wodnych ekstraktów z liści rokitnika znacząco wpływa na proces gojenia się ran, zwiększając syntezę kolagenu oraz powodując wzrost poziomu hydroksyproliny i heksozoaminy.**

Według Henryka Różańskiego olej rokitnikowy ma działanie: odżywcze, przeciwzawałowe, przeciwmiażdżycowe, przeciwrzodowe, przeciwzapalne, regenerujące, przeciwbólowe, odtruwające, przeciwreumatyczne, przeciwłuszczycowe, przeciwtrądzikowe. Wskazania: choroby reumatyczne, wypryski, alergia, przewlekłe stany zapalne skóry, wypadanie włosów, choroby paznokci na tle troficznym, trudno gojące się rany, choroba wrzodowa, zaparcia, owrzodzenia jelit, stany pozawałowe, skłonności do zatorów, miażdżyca, przewlekłe choroby skóry, choroby włosów, stany zapalne narządów płciowych i gruczołów sutkowych. Dawkowanie: 1-1,5 g oleju rokitnikowego dziennie w kapsułkach. Zewnętrznie do smarowania skóry, paznokci, błon śluzowych, w tym również narządów płciowych. Do okładów na trudno gojące się rany, owrzodzenia, odleżyny, odparzenia. ***

Sposób użycia:
Owoce rokitnika w postaci świeżej lub jako konfitury, soki i inne przetwory można stosować jao źródło dobrze przyswajalnej witaminy C.

* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Paulina Bośko, http://www.czytelniamedyczna.pl/5971,wlasciwosci-lecznicze-rokitnika-zwyczajnego-hippopha-rhamnoides-l.html
*** Henryk Różański, https://rozanski.li/181/olej-rokitnikowy-oleum-hippophae/