BEZ CZARNY (Sambucus Nigra L.)
Jest dużym krzewem z rodziny Przewiertnicowatych (Caprifoliaceae), występuje w Europie oraz zachodniej i środkowej Azji. Do celów leczniczych zbiera się kwiatostany - Flos Sambuci - w czerwcu, a w sierpniu dojrzałe owoce - Fructus Sambuci. Wykorzystuje się także korę i korzenie – Cortex/Radix Sambuci oraz liść – Folium Sambuci.*
W kwiatach bzu czarnego występują flawonoidy, fitosterole, kwasy fenolowe, olejek eteryczny , związki mineralne, kwasy fenolowe, garbniki, nitrylozydy, pektyny, śluzy, etyloamina, izobutyloamina, kwas walerianowy, cholina, sporo soli potasu.*
Według wierzeń ludowych bez jest niewątpliwie zaczarowanym drzewkiem. Wierzono, że pod krzakiem bzu czarnego siedzi zły duch - bajstruk i dlatego nie można wykopać ani wycinać krzewu, gdyż może się to skończyć nieszczęściem, paraliżem, połamaniem lub uschnięciem ręki czy nawet śmiercią. Naruszenie korzeni bzu albo spalenie gałązek też może sprowadzić wiele nieszczęść. W niektórych regionach uważano że jest to złe drzewo odkąd powiesił się na nim Judasz, wcześniej było dobre. W innych ludowych podaniach (w zależności od regionu) uchodzi za krzew chroniący przed czarami, gdy poświęcimy go w wianku na Boże Ciało.**
W lecznictwie ludowym bez znany jest od dawna, występuje w księgach średniowiecznych i był głównie stosowany w chorobach dróg oddechowych.**
Działanie. Kwiaty bzu czarnego działają głównie napotnie i obniżają gorączkę. Wodne wyciągi z kwiatów uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, rozszerzają naczynia wieńcowe, poprawiając krążenie krwi w obrębie serca. Ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych. Wzmagają diurezę i wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii. Działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg moczowych.***
Wskazania: kaszel, nieżyt oskrzeli, katar, przeziębienie, choroby zakaźne, gorączka, kruchość naczyń krwionośnych; kuracje odtruwające i przeciwzapalne przy zatruciach i przewlekłych chorobach skóry. Obecność flawonoidów i fitosteroli działa korzystnie w terapii wspomagającej przerost gruczołu krokowego i zapalenia układu moczowego.***
Działanie miejscowe. Napar z kwiatu bzu czarnego zastosowany na skórę i błony śluzowe działa przeciwzapalnie i antyseptycznie. Pomaga usunąć obrzęki (np. worki i cienie pod oczami), można użyć go do okładów przy zapaleniu spojówek i przemywać nim skórę zniszczoną, podrażnioną, suchą, z trądzikiem różowatym i dermatozą. Napar na mleku lub wodzie rozjaśnia cerę i łagodzi przebarwienia na skórze.***
Sposób użycia:
Napar: na 1 szklankę wrzącej wody lub mleka bierze się 1-2 łyżki rozdrobnionych kwiatów, można osłodzić miodem naturalnym i podawać małym dzieciom. Przy nieżytach układu oddechowego i przeziębieniu pić co 2 godziny po 100 ml.
Przy innych chorobach 2 szklanki dziennie przez 1-2 tygodnie, następnie 1 szklanka dziennie (pękanie naczyń krwionośnych, profilaktyka kamicy moczowej, kuracje odtruwające, przy chorobach skóry).
Z kwiatów można sporządzić orzeźwiający, musujący napój: W pełni rozwinięte kwiaty włożyć do 5-cio litrowego naczynia. Zagotować wodę (5-7 litrów), dodać do niej sok z cytryny, odrobinę octu winnego i cukier (ok. 250 - 500 g). Całość wymieszać i zalać kwiaty, odstawić na 24 godziny. Po tym czasie przecedzić przez płótno. Rozlać do butelek ze szczelnymi nakrętkami. Napój będzie gotowy po ok. dwóch tygodniach. Ten bardzo smaczny napój przechowany w chłodnym miejscu nadaje się do spożycia przez ok. 6 miesięcy.
* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fishera, Wrocław 2016.
*** Henryk Różański, http://rozanski.li/221/bez-czarny-sambucus-nigra-linne-w-fitoterapii-praktycznej-czas-zbioru-kwiatw/
Nr partii i termin minimalnej trwałości znajdują się na opakowaniu.
Producent: "Oranżada" Robert Derlatka
[ Uwaga! Kopiowanie i powielanie tekstów oraz zdjęć surowo zabronione. ]
