Kolendra (Coriandum Sativum L.)
Kolendra jest rośliną z rodziny baldaszkowatych. Obejmuje ona dwa gatunki, z których najbardziej popularnym jest gatunek rośliny uprawnej - Coriandrum sativum L.
Kolendra wywodzi się z krajów Bliskiego Wschodu i Morza Śródziemnego. Obecnie jest uprawiana, m.in. w Chinach, Indiach, Pakistanie, Gruzji, Rosji, Argentynie, Europie Środkowej, Maroko, Etiopii i Syrii. Kolendra jest uprawiana ze względu na jej zielone części mające w czasie wegetacji intensywny aromat oraz owoce (nasiona), z których otrzymuje się olejek eteryczny. O wydajności tego olejku decyduje czas zbioru owoców. Kolendra jest zaliczana do tzw. roślin miododajnych, pozwalających na zebranie przez pszczoły około 500 kg miodu z jednego hektara uprawy *
Kolendra znana jest głównie jako roślina przyprawowa. Potrawom nadaje korzenny smak i aromat. Ma właściwości konserwujące, stąd składnik marynat. **
W lecznictwie wykorzystywane jest kwitnące ziele i owoc kolendry - Herba et Fructus Coriandri.
Roślina farmakopealna w większości krajów. Olejek kolendrowy Oleum Coriandrii uzyskiwany jest z owoców.**
Owoc kolendry zawiera olejek eteryczny (1-2%), białko (13-17%), olej tłusty bogaty w kwasy tłuszczowe nienasycone (15-25%), flawonoidy, kumarynowce (bergapten, imperatoryna, ksantotoksyna), fitosterole, sole mineralne (cynk, magnez, zelazo, wapń, potas, fosfor). Olejek eteryczny z kolendry bogaty jest w linalol = koriandrol = coriandrol (70%), geraniol, borneol, kamforę, felandren, cytral, cytronelol. **
Owoc kolendry jest stosowany od setek lat w medycynie ajurwedyjskiej i w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej, gdzie ma działanie poprawiające trawienie i przyswajanie pokarmu, pracę żołądka, działa wiatropędnie, przeciwzdęciowo, rozkurczowo, żółciotwórczo, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, mlekopędnie i odświeżająco.
Stosowano tam owoc kolendry na nudności i wymioty, wzdęcia, bóle brzucha, niestrawność nerwową i czynnościową i fermentacyjną, robaczyce przewodu pokarmowego, hemoroidy,; duszność, kaszel, bóle i zawroty głowy, omdlenia, gorączkę, nadmierne poty, ostre biegunki, choroby zakaźne (Ospa, odra), choroby metaboliczne w tym cukrzyca.***
Jak widać lista jest imponująca. O właściwościach leczniczych kolendry możemy przeczytać również w Zielniku (1613) Szymona Syreniusza Syreńkiego, polskiego wybitnego lekarza, zielarza i botanika z przełomu XVI i XVII wieku.****
Według dr Henryka Różańskiego wyciągi wodne, alkoholowe i olejek kolendrowy mają następujące działanie: zwiększają wydzielanie śliny, żółci, soku żołądkowego i jelitowego. Hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów patogennych. Rozszerzają drogi oddechowe i ułatwiają oczyszczanie błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz układu oddechowego. Mają właściwości laktogenne (mlekopędne), wiatropędne, napotne, moczopędne, żółciopędne, rozkurczowe i pobudzające krążenie krwi. Olejek kolendrowy wcierany miejscowo działa odkażająco, rozgrzewająco i przeciwreumatycznie. Kolendra działa na układ trawienny, poprawiając czynności sekrecyjno-absorpcyjne układu pokarmowego. Kolendra stosowana dłuższy czas (około tygodnia) reguluje wypróżnienia. Wskazaniami do stosowania są: zaburzenia trawienne, choroby przeziębieniowe, reumatyzm, osłabienie, nerwice przewodu pokarmowego, rozwój nieprawidłowej mikroflory w przewodzie pokarmowym.**
Sposób użycia:
Napar: 1 łyżkę pogniecionych (w moździerzu) owoców kolendry zalać 1 szklanką wrzącej wody lub mleka, przykryć i odstawić na 20 minut, przecedzić, osłodzić miodem naturalnym. Pić kilka razy dziennie po 100 ml. W chorobach nerwowych i przewodu pokarmowego 2-3 razy dziennie, w chorobach przeziębieniowych, przy kaszlu 4-6 razy dziennie.**
Nalewka: 3-5 ml 2-3 razy dziennie; przy kaszlu i przeziębieniu na miodzie lub w mleku z miodem. **
Olejek kolendrowy: 4-6 kropli, podobnie jak nalewkę kolendrową.**
Nalewkę kolendrową wcierać we włosy przy łupieżu i wypadaniu włosów. Olejek wcierać w skórę (kolana, biodra, okolice kości krzyżowej, stawu barkowego) przy nerwo-, stawo- i mięśniobólach. Nalewką przemywać cerę bladą, łojotokową i trądzikową.
Olejek i nalewka kolendrowa z miodem mają właściwości przeciwdepresyjne, przeciwnerwicowe i przeciwstresowe (zażywac po 1 łyżce 3-4 razy dziennie).**
* Mariola Kozłowska, Małgorzata Ziarno, Kolendra - Skład i zastosowanie, http://www.czytelniamedyczna.pl/4103,kolendra-sklad-i-zastosowanie.html
** Henryk Różański, https://rozanski.li/139/kolendra-coriandrum/
*** Ilona Kaczmarczyk Sedlak, Zbigniew Skotnicki, Leksykon naturalnych surowców leczniczych, Kraków 2018.
*** D. Szymon Syreński, Zielnik Syreniusza, Tom II (księgi 337-636), Kraków 1613 - Krosno 2017.
